Factchecks

09.08.2022

Juli Factchecks in de kijker

BENEDMO zorgt voor een doorlopende inbreng van factchecks afkomstig van diverse partners. Deze factchecks worden gebundeld in een maandelijks overzicht.

Voor meer factchecks en uitleg kan je terecht bij de factcheck-partners van BENEDMO: Knack, VRT NWS, Nieuwscheckers en Factcheck.Vlaanderen. Contacteer ons via [email protected]

Nee, Oekraïens meisje dat volkslied zingt werd niet verwond door Russische bommen

Door Knack

Een meisje dat in een veelgedeelde video het Oekraïense volkslied zingt terwijl ze een gips krijgt, was niet gewond geraakt bij een Russisch bombardement, zoals enkele kranten schrijven. Ze was gewond geraakt bij een val met haar fiets. Dat bevestigt de moeder van het kind op sociale media.

Nee, deze foto toont geen tractortransport richting Nederlandse landbouwprotesten

Door Knack

Online circuleert een foto van een vrachtschip vol met tractors. Nederlandse socialemediagebruikers menen dat die tractors een ‘versterking’ vormen voor de huidige Nederlandse boerenprotesten. Dat klopt niet. De foto dateert uit augustus 2020 en toont een vrachtvervoer van John Deere-tractoren tussen Antwerpen en Mannheim. Het gaat dus om een oude foto die met het recente protest niets te maken heeft.

Neen, hittezomer van 1976 was niet heter en toont niet aan dat er geen klimaatverandering is

Door VRT NWS

In verschillende berichten wordt een vergelijking gemaakt met de hittezomer van 1976. Die zou straffer zijn geweest, er werd minder over geklaagd en zou aantonen dat er altijd al hittegolven waren en de huidige hittepiek dus niets zegt over het klimaat. In 1976 was het 17 dagen lang warmer dan 30 graden, met een piek van 35,4 graden. Het ging toen over een hittegolf, nu spreken we van een hittepiek met een uitschieter tot bijna 40 graden. We beoordelen de vergelijking met de zomer van 1976 als misleidend. Verouderde inzichten, minder media-aanwezigheid en lagere opeenvolging van hittegolven of -pieken zorgen voor een andere context.

Neen, dit is niet zwaarlijvige “generaal Pavel” die door Russische president Poetin uit pensioen zou zijn gehaald

Door VRT NWS

De Britse tabloid The Daily Star lanceerde rond een virale foto van een zwaarlijvige man in legeruniform een verhaal over ‘generaal Pavel’, een 67-jarige gepensioneerde generaal uit Moskou die door Poetin uit pensioen zou zijn teruggeroepen om in Oekraïne te gaan vechten. De foto in kwestie blijkt genomen op 27 mei 2022 in het Russische Jelanski-district, tijdens een ceremonie aan de vooravond van de ‘Dag van de Grenswacht’, een militaire feestdag. De zwaarlijvige man op de foto is geen generaal die Pavel heet, maar Ivan Turchin, een 58-jarige voormalige grenswachter en militair. We beoordelen de stelling dat het zou gaan om een 67-jarige ‘generaal Pavel’, die als gepensioneerde door Poetin naar Oekraïne zou zijn gestuurd, dan ook als niet waar.

Filmpjes van zwarte gaten zijn gemaakt met behulp van computersoftware

Door Factcheck.Vlaanderen

Video’s van zwarte gaten die circuleren op YouTube en TikTok zijn gecreëerd door een softwareprogramma, beter bekend als CGI. Alhoewel het zeer onwaarschijnlijk is dat de aarde ooit door een zwart gat zou opgeslorpt worden, zou het zwarte gat in de video dit zeker wel doen. Met het blote oog zijn zwarte gaten niet zichtbaar: voor het vastleggen van zwarte gaten zijn meerdere telescopen nodig. Het is dus onmogelijk met een smartphone, zoals de filmpjes suggereren.

Nieuwe studie wijst op veiligheid vaccins, niet op “onvruchtbaarheid”

Door Factcheck.Vlaanderen

De vrees dat de vaccins tegen Covid-19 de vruchtbaarheid zouden verstoren, doet al langer de ronde. Sinds de publicatie van een Israëlische studie is die vrees terug aangewakkerd door verschillende alternatieve blogsites. Ze interpreteren de studie echter verkeerd. Net als andere studies toont deze studie aan dat vaccinatie de vruchtbaarheid niet vermindert. Evenmin is er bewijs dat de coronavaccins eierstokkanker of geboortedefecten zouden veroorzaken.

Bron: Screenshot YouTube

Rode temperatuurkaarten in het weerbericht zijn niet van recente datum

Door Nieuwscheckers

In de aanloop naar de hitte van afgelopen week circuleerden collages van oude en nieuwe weerkaarten. Deze gingen gepaard met de boodschap: tropische temperaturen worden tegenwoordig in alarmistische kleuren afgebeeld om het publiek angst aan te jagen voor klimaatverandering. Daarvoor is echter geen bewijs: de kaartvergelijkingen creëren een kunstmatig contrast door verschillende kaartstijlen en nieuwsbronnen naast elkaar te zetten. Beeldmanipulatie wordt ook niet geschuwd.

Deze virale beelden over de boerenprotesten kloppen niet

Door Nieuwscheckers

De boerenprotesten zorgen voor heftige taferelen, van blokkades bij distributiecentra, afgesloten snelwegen, en een schietincident bij Heerenveen. Op sociale media gaan er ook andere verhalen rond die niet blijken te kloppen. Een gepantserde trekker, een tank die boeren zouden hebben gekocht, ze hebben niets te maken met de huidige boerenprotesten. Hier vind je een uiteenzetting van een aantal verhalen die de ronde doen op sociale media.

Blijf op de hoogte van onze activiteiten via de nieuwsbrief