Door: Ferre Wouters en Maaike Reinhoudt

De conferentie begon met drie experts die hun inzichten en ervaringen deelden over de relatie tussen desinformatie en conflict, telkens voor een andere regio en met een andere focus. Nathalia Kadenko (TU Delft) vertelde over vaak gebruikte desinformatie-narratieven in de Russisch-Oekraïense oorlog en fileerde de mechanismen die daarachter schuilen. Daarna ging Julian Kuttig (Universiteit Gent) aan de hand van zijn etnografisch onderzoek in Bangladesh in op de hedendaagse rol van digitale media en desinformatie in autoritaire regimes. 

Deelnemer Thomas van Damme: “De presentatie van Julian Kuttig vond ik echt eye-opening. Onderzoek rond desinformatie focust zich in het algemeen op westerse democratieën in Noord-Amerika of Europa, dus ik vond het heel interessant om te horen hoe desinformatie in een andere context toch weer een helemaal andere dimensie kan krijgen.” 

Orna Young (FactcheckNI) sloot af met haar verhaal over factchecken in een verdeelde samenleving. Young deed onderzoek naar protesten in Noord-Ierland, waarin zij stuitte op de rol van online desinformatie. Dit leidde tot de oprichting van een lokale factcheckorganisatie, FactcheckNI, waarvan zij nu directeur is.

Na het plenaire gedeelte konden de deelnemers kiezen uit twee breakout rooms, waarin professionals uit wetenschap en praktijk vertelden over hun werk. Zo gaf Amra Dorjbayar (VRT) een presentatie over ‘data als middel tegen desinformatie’. Sarah van Leuven woonde deze presentatie bij: “Wat mij vooral is bijgebleven is dat er slechts een tiental datajournalisten zijn in Vlaanderen, dat de helft daarvan bij De Tijd werkt, en dat Amra eigenhandig van plan is om datajournalistiek in Vlaanderen op de kaart te zetten. En ik geloof hem.” 

Ook de trainingen over Open Source Intelligence (OSINT) vielen goed in de smaak. Thomas van Damme: “Presentaties over OSINT zoals die gegeven door Annique Mossou en Brecht Castel zijn altijd indrukwekkend. Het is inspirerend om te zien wat voor impact (vaak vrijwillige) OSINT-investigators kunnen hebben van achter hun laptop. Het voelt altijd een beetje alsof je een detectiveverhaal aan het volgen bent wanneer ze stap voor stap toelichten hoe ze het online kruimelspoor hebben gevolgd om uiteindelijk tot hun conclusies te komen.”  

Aanwezige Ria Goris roemt tenslotte de aandacht die er in breakout room 2 (met als thema online polarisering) was voor mentaal welzijn: “De getuigenissen van Olivier Cauberghs en Annique Mossou over wat geregelde blootstelling aan confronterende – en soms shockerende beelden – met factcheckers doet stemt tot nadenken over voldoende zorg voor wie de waarheid probeert te achterhalen.” 

De bijeenkomst eindigde met een borrel, waar aanwezigen onder het genot van een hapje en een drankje kennis met elkaar konden maken. Thomas van Damme: “Dit was een goede gelegenheid om bij te praten met oude en nieuwe kennissen, en ervaringen, tips en anekdotes uit te wisselen. BENEDMO brengt mensen met heel diverse achtergronden bijeen, dus dit was een bijzonder interessante afsluiter van het evenement.”