Terugblik: Netwerkevenement factchecken en tools
Op 2 maart vond het tweede exclusieve netwerkevenement van BENEDMO plaats in Brussel. Het thema van de bijeenkomst was ‘factchecken en tools’, met als centrale vraag in hoeverre tools factcheckers en journalisten kunnen helpen in hun onderzoek, en wat de grenzen daaraan zijn.
De bijeenkomst begon met presentaties van Maarten Schenk (LeadStories), Alexander Pleijter (Nieuwscheckers) en Elizabeth Cappon (Textgain). Maarten Schenk presenteerde Trendolizer, een tool waarmee je kunt zien wat er momenteel trending is op sociale media en wat op het punt staat om trending te worden. Zo kun je met de tool bijvoorbeeld onderzoeken welk YouTube-filmpje over vaccins op dit moment het meeste views per uur haalt.
Vervolgens presenteerde Alexander Pleijter FactRank, een tool waarmee je uit grote hoeveelheden tekst de beweringen kunt filteren die een factcheck waard zijn. Dit is handig, omdat het enorm veel tijd kost om zelf complete talkshows of Tweede Kamerdebatten door te spitten op zoek naar check-waardige claims. Alexander: “Het was leuk om te mogen vertellen over een tool die we zelf ontwikkeld hebben. Hopelijk zorgt het er ook voor dat er weer wat meer mensen gebruik gaan maken van FactRank”.
De laatste presentatie was van Elizabeth Cappon, die het EOOH Dashboard presenteerde. Met dit dashboard kunnen onderzoekers, factcheckers en journalisten toxiciteit op social media traceren en onderzoeken. Door specifieke termen in te voeren kun je met de tool data binnenhalen van verschillende socialemediaplatformen, waardoor je berichten met bijvoorbeeld seksistische of foutieve informatie kunt opsporen. Voor Elizabeth was de bijeenkomst waardevol. “Wij developers hebben soms de neiging om enkel te focussen op de tech en daarbij de gebruiker uit het oog te verliezen. De feedback van (mogelijke) gebruikers van onze tool is daarom zeer welkom”.
Na de presentaties vond een discussie met het publiek plaats onder leiding van moderator Peter Burger. Tijdens deze discussie ging het onder andere over het verdienmodel en de financiering van tools, en over manieren waarop je mensen zover kunt krijgen dat ze tools daadwerkelijk gaan gebruiken. Dit laatste is vaak een grote uitdaging, aangezien journalisten en factcheckers meestal niet veel tijd hebben om zich te verdiepen in nieuwe (geavanceerde) tools.
Michaël Opgenhaffen (KU Leuven / Factcheck.Vlaanderen) deelde zijn ervaring hierover. Michaël: “Mijn ervaring is dat je een nieuwe tool echt moet demonstreren, dus niet alleen zeggen dat een tool bestaat. Het beste kun je dit doen aan de hand van een concrete, actuele casus. Hierbij moet je het herhalings-aspect niet vergeten: we mogen niet onderschatten hoe intensief een tool herhaald moet worden om hem echt goed te leren gebruiken.”
Al met al kijkt Maarten Schenk terug op een nuttige bijeenkomst. “Het is altijd interessant om te horen waar collega’s mee bezig zijn en hoe anderen dingen oplossen die je zelf ook wel eens meemaakt in je werk. En in levende lijve praten met anderen die ook iets proberen doen aan desinformatie geeft toch elke keer een opsteker: we staan er gelukkig niet alleen voor.”