Onderzoek: traditionele factcheck vs. ‘truth sandwich’
Recent werd het onderzoek "Beyond Belief Correction: Effects of the Truth Sandwich on Perceptions of Fact-checkers and Verification Intentions" gepuliceerd in het wetenschappelijke tijdschrift Journalism Practice. Het onderzoek werd uitgevoerd door het BENEDMO-onderzoekslab.
Auteurs: Marina Tulin, Michael Hameleers, Claes de Vreese, Michaël Opgenhaffen & Ferre Wouters
Afbeelding: Foto PxHere (CC0)
** Lees het hele onderzoek hier **
Wie denkt aan een factcheck, denkt al snel aan een traditioneel factcheckformat waarbij de onjuiste claim eerst prominent genoemd wordt en vervolgens ontkracht. Maar er zijn ook andere formats mogelijk, zoals de ‘truth sandwich’, waarbij de onjuiste claim omhuld wordt door twee lagen van correcte informatie. Eerst vertel je wat de werkelijke stand van zaken is, dan welke onjuiste bewering daarover de ronde doet, en tot slot bevestig je nog eens wat werkelijk het geval is.
Een voordeel van dit ‘broodje waarheid’ is dat de foutieve informatie minder in het oog springt en dus minder aandacht krijgt. Welk format het meest effectief is? Dat ligt er maar net aan hoe je ‘effectief’ definieert, blijkt uit nieuw experimenteel onderzoek van het BENEDMO-onderzoekslab onder 752 Nederlandse participanten.
Zo blijkt de traditionele factcheck het meest effectief als het gaat om het corrigeren van misvattingen, terwijl de truth sandwich eerder langetermijnvoordelen heeft. De intenties van factcheckers werden door de lezers van de truth sandwich bijvoorbeeld positiever beoordeeld dan door die van de traditionele factcheck, en deelnemers die de truth sandwich hadden gelezen toonden minder weerstand om nog een factcheck te lezen dan deelnemers die een traditionele factcheck hadden gelezen. Een truth sandwich-format kan dus helpen om het vertrouwen in factcheckers terug te winnen, en om minder weerstand te creëren tegen het lezen van factchecks.
Welk format (traditioneel of truth sandwich) het meest effectief is, ligt er dus maar net aan wat je doel is. Wil je snel een virale valse claim debunken, bijvoorbeeld midden in een crisissituatie? Dan kun je het beste gaan voor een traditioneel factcheckformat. Is je doel daarentegen om kritische vaardigheden op lange termijn te stimuleren? Dan is de truth sandwich wellicht passender.