Nee, VN-klimaatwetenschappers zien geen daling in bosbranden en overstromingen

Door Factcheck.Vlaanderen

Helaas zal het nog even duren voordat we exacte cijfers hebben op een globale schaal. Daarvoor moeten alle metingen ter wereld eerst op een gelijkaardige manier worden uitgevoerd. Op basis van de beschikbare cijfers komen verschillende wetenschappers wél tot dezelfde conclusie: bosbranden en overstromingen nemen eerder toe. Een veranderend klimaat heeft extreme weersomstandigheden tot gevolg. Regen en langdurige droogte kunnen dan leiden tot zulke natuurrampen.

Nee, verkeerde voorspellingen in Belgische media wijzen niet op vervalste verkiezingen in Frankrijk

Door Factcheck.Vlaanderen

De zogenaamde exitpolls vormen geen bewijs dat de Franse parlementsverkiezingen werden vervalst. Oude berekeningen en voorspellingen werden in Belgische media ten onrechte voorgesteld als nieuws. Studiebureaus ontkennen dat zij zulke exitpolls zouden hebben uitgevoerd. Schattingen die de studiebureaus wél op verkiezingsdag hebben gemaakt, lagen wel degelijk in lijn met de uiteindelijke resultaten.

Algerijnse boksster verwijst naar zichzelf als vrouw in interview

Door Factcheck.Vlaanderen

Fragmenten uit een TV-interview met boksster Imane Khelif circuleren online. De bijschriften bij de fragmenten bevatten foutieve vertalingen uit het Arabisch. De Algerijnse boksster heeft nergens in het interview beweerd dat ze een man is. In het volledige interview wordt naar Khelif verwezen als vrouw, door zowel de presentator als haarzelf.

Nee, nieuwe studie toont niet aan dat wonen in de buurt van windmolens zorgt voor ernstige gezondheidsproblemen

Door Factcheck.Vlaanderen

Er is geen bewijs waaruit blijkt dat windmolens directe schade toebrengen aan de menselijke gezondheid. De studie die online circuleert, onderzocht de effecten van windmolens op dieren en grondwater. Experten hebben vragen bij de inhoud en kwaliteit van de nieuwe studie. Uit eerdere onderzoeken blijkt dat het geluid van windmolens wel kan leiden tot irritatie bij omwonenden, maar niet tot andere schadelijke gezondheidsproblemen.

Nee, BBC-reporter deed niet alsof hij zich aan het front in Oekraïne bevond

Door Knack

Een Vlaamse socialemediagebruiker suggereert dat de BBC zijn live oorlogsverslaggeving in scène zou zetten. De foto die dat zou bewijzen, werd uit zijn context gehaald. Hij komt uit een videoreportage die werd gemaakt in Oekraïne in maart 2022, waarin we zien hoe Oekraïense burgers vluchten voor Russisch oorlogsgeweld. We vinden dezelfde videobeelden ook terug bij andere media. Knack beoordeelt de claim daarom als onwaar.

Deze afbeelding van The Simpsons over de dood van Donald Trump is gemanipuleerd

Door Knack

Online circuleert een afbeelding van een getekende versie van de Amerikaanse presidentskandidaat Donald Trump in een doodskist. Het beeld lijkt uit de tekenfilmserie The Simpsons te komen. Socialemediagebruikers leiden daaruit af dat de makers van The Simpsons de recente moordaanslag op Trump hebben voorspeld. De afbeelding is echter gemanipuleerd, zo blijkt. Dat bevestigt ook Matt Selman, uitvoerend producent van de tekenfilmreeks. Knack beoordeelt de bewering daarom als onwaar.

Nee, de Algerijnse boksster Imane Khelif is geen man

Door Knack

Nadat Imane Khelif op de Olympische Spelen in Parijs de kwartfinale had gewonnen van een Italiaanse boksster die al na 46 seconden had opgegeven, noemden heel wat gebruikers van sociale media de match oneerlijk, omdat Khelif een man zou zijn. Dat klopt niet: Khelif is geboren als vrouw en er is ook geen enkel bewijs dat ze ooit anders dan als vrouw geregistreerd heeft gestaan. Ze heeft altijd deelgenomen aan de competitie voor vrouwen en in haar geboorteland Algerije bestaat de mogelijkheid niet om je geslacht te laten veranderen op je paspoort. Dat een test zou hebben uitgewezen dat bij Khelif XY-chromosomen en een te hoog testosterongehalte zouden zijn vastgesteld, is nooit officieel bewezen of bevestigd door een onafhankelijke bron. Het Internationaal Olympisch Comité (IOC) heeft verklaard dat alle atleten die deelnemen aan het bokstoernooi van de Olympische Spelen van Parijs 2024 voldoen aan de deelname- en registratieregels voor wedstrijden en aan alle toepasselijke medische voorschriften. IOC-voorzitter Thomas Bach heeft expliciet gezegd dat er nooit enige twijfel over is geweest dat Khelif een vrouw is. Knack beordeelt de claim dat Khelif een man is als onwaar.

Nee, deze beelden tonen niet het leger van Iran maar een militaire parade in Libië

Door Knack

Op sociale media circuleren beelden van een groot aantal militaire voertuigen. Volgens socialemediagebruikers zou het gaan om het Iraanse leger dat zich klaarmaakt om Israël aan te vallen. Dat klopt niet. De beelden werden gemaakt tijdens een militaire parade op een vliegveld in de buurt van de Libische stad Benghazi in mei 2024. Knack beoordeelt de bijschriften bij de video dus als onwaar.

Nee, deze foto toont niet de dader van de mesaanval in Solingen

Door Knack

Online circuleert een foto van een man die de dader zou zijn van de mesaanval in het Duitse Solingen. Die informatie klopt niet. De man op de foto is niet de dader, maar een van zijn huisgenoten die ook gearresteerd werd. Knack beoordeelt de stelling dat de foot de dader van de mesaanval in Solingen toont dan ook als onwaar.

Vleeswaar verhoogt kans op diabetes, maar ham-plakjes zijn geen handige maatstaf

Door Nieuwscheckers

Recent onderzoek laat zien dat consumptie van gemiddeld 50 gram bewerkt rood vlees – ham, worst, rookvlees, spek, salami – de relatieve kans op diabetes met 15 procent verhoogt. Veel media brachten die resultaten in een pakkend beeld van twee plakjes ham per dag. Die vertaalslag kan de risico’s van vleesconsumptie overdrijven, omdat twee plakjes vaak minder wegen dan 50 gram.

Video toont geen mobieltjes van Russische soldaten maar een kunstwerk

Door Factcheckers

Op sociale media circuleert een filmpje met mobiele telefoons die met dikke roestige spijkers aan een muur zijn genageld. Volgens sommigen zijn de telefoons door de Russische legerleiding in beslag genomen, want mobieltjes zijn verboden aan het Oekraïense front. Hoewel dat laatste klopt, bevindt deze specifieke verzameling zich op een gevel in het fantasy landgoed Litovka in Wit-Rusland.

Kustbewoners voelen zich gezonder, maar of ze langer leven is de vraag

Door Nieuwscheckers

In een artikel in Algemeen Dagblad worden de gezondheidsvoordelen van zeewater, zeelucht en een verblijf aan de kust uit de doeken gedaan. Kustbewoners zouden zelfs gezonder zijn en een hogere levensverwachting hebben. Het ligt genuanceerder: aan de kust antwoorden mensen in vergelijking met het binnenland vaker ‘goed’ op de vraag hoe ze hun gezondheid waarderen.

100 euro per stem, nagemaakte websites… Franse kiezer is doelwit van desinformatiecampagnes

Door VRT NWS

Een website die beweert dat wie stemt voor de coalitie van president Macron, 100 euro zou krijgen, is vals en behoort tot een Russisch propagandanetwerk. VRT NWS beschouwt die daarom als onwaar. Deze website is niet het enige voorbeeld. Experten ontdekten dat Russische netwerken de Franse verkiezingen de laatste weken steeds meer hebben proberen beïnvloeden aan de hand van valse nieuwswebsites en door AI aangepaste artikelen.

Neen, dader van steekpartij in Southport kwam niet vorig jaar per boot in Verenigd Koninkrijk aan

Door VRT NWS

Over de dader van de steekpartij in Southport doen online heel wat foute beweringen de ronde. Zo wordt beweerd dat de dader vorig jaar per boot naar het VK kwam, maar de politie zegt dat hij geboren werd in het VK. VRT NWS beschouwt de claim daarom als onwaar.

Opgelet voor valse artikels en berichten over weervrouw Jacotte Brokken: oplichters aan het werk

Door VRT NWS

Op sociale media doen valse berichten de ronde over Jacotte Brokken. De valse artikels linken vaak – soms via tussenstappen – door naar onbetrouwbare cryptoplatformen die beloven om passief rijk te worden. Het gaat echter om oplichting. VRT NWS beschouwt de berichten daarom als onwaar.

Neen, Kamala Harris ‘plakte’ geen publiek op foto’s van verkiezingsrally, gebruik van telelens geeft wel vertekend dieptezicht

Door VRT NWS

Voormalig president Donald Trump beweerde dat Kamala Harris kunstmatig intelligentie gebruikt heeft om te laten uitschijnen dat er veel volk aanwezig was tijdens een campagnerally in Detroit, in Michigan. Volgens hem stond niemand Harris en haar running mate Walz op te wachten toen ze uit het vliegtuig kwamen omdat er in de reflectie van het vliegtuig geen massa te zien is. De massa zou later toegevoegd zijn via AI. Dit klopt niet, de reflectie van een leeg tarmac is te verklaren door de vertekening van het dieptezicht bij een gebruik van een telelens. Daardoor lijken voorwerpen (publiek en vliegtuig) dichter bij elkaar te staan. In werkelijkheid was daar veel plaats tussen. Ook blijkt uit verschillende andere beelden en getuigenissen dat er wel degelijk veel volk aanwezig was op de rally. VRT NWS beschouwt deze bewering daarom als ‘onwaar’.

Neen, Oekraïne verbiedt het christendom niet, maar Oekraïens-orthodoxe kerk moet wel breken met Moskou

Door VRT NWS

Op sociale media wordt beweerd dat een nieuwe Oekraïense wet het christendom in het land verbiedt. De wet richt zich specifiek tegen de Russisch-orthodoxe kerk en tegen religieuze organisaties die onder controle zijn van een land in oorlog met Oekraïne. Met deze laatste formulering wordt de Oekraïens-orthodoxe kerk geviseerd. De wet verbiedt dus helemaal niet het christendom, en evenmin de orthodoxe kerk, aangezien er nog een andere orthodoxe kerk in Oekraïne werkzaam is, die niet Russisch gezind is: de Orthodoxe kerk van Oekraïne. VRT NWS beoordeelt deze stelling dan ook als onwaar.

Mysterieuze website verspreidt onbewezen claims over Kamala Harris en een auto-ongeluk

Door VRT NWS

Op de website van een zelfverklaard nieuwsmedium uit San Francisco – en op sociale media – wordt beweerd dat Kamala Harris een 13-jarig meisje zou aangereden hebben en daarna vluchtmisdrijf zou gepleegd hebben. Dit nieuwsmedium uit San Francisco bestaat niet. De website waarop het nieuws verspreid wordt, is eind augustus aangemaakt, een paar dagen voor het artikel daarop verscheen. Er wordt in het artikel geen enkel bewijs gegeven dat het ongeval ooit heeft plaatsgevonden en dat Kamala Harris hier iets mee te maken heeft. De videogetuigenis bij het artikel is vermoedelijk in scène gezet of bewerkt en de foto’s bij het artikel hebben niets met deze feiten te maken. Er is geen bewijs dat Kamala Harris in 2011 een 13-jarig meisje aangereden heeft.

Gruwelijke beelden uit Gaza onterecht in vraag gesteld: Maar hoe check je dat nu?

Door VRT NWS

De verontwaardiging is groot na een Israëlische aanval op een ziekenhuiscomplex in Gaza. Beelden van de verwoestende brand na de aanval, waaronder van iemand die levend verbrandt, gaan viraal. Toch zijn er mensen die beweren dat de aanval in scène werd gezet. Die bewering beschouwt VRT NWS als onwaar omdat er meerdere bewijzen zijn.

Spreker op manifestatie zei wel degelijk “God, verbrand de Joden”, ondanks twijfel online

Door VRT NWS

De video die gedeeld wordt is wel degelijk opgenomen op 7 oktober op het Beursplein in Brussel. Er zijn kanttekeningen te plaatsen bij wat te horen is en hoe het juist kan geïnterpreteerd worden, maar dat “God, verbrand de Joden” te horen was op de manifestatie klopt. VRT NWS beoordeelt de uitspraak dan ook als waar.

Cosmetische behandeling Lemon Bottle afgeraden door gezondheidsinspectie

Door Pointer

Steeds meer klinieken in Nederland bieden de populaire, cosmetische Lemon Bottle-behandeling aan. De belofte? Het kan vet oplossen in je gezicht of lichaam. Maar de claims die de klinieken doen zijn vaak misleidend, blijkt uit onderzoek van KRO-NCRV’s Pointer. De Nederlandse Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd (IGJ) heeft inmiddels een onderzoek ingesteld en adviseert om Lemon Bottle niet te gebruiken.

Is eiwitpoeder essentieel voor je spiergroei?

Door Pointer

Ben jij ook zo’n fan van een ‘shakie’ voor of na je training? Dan ben je zeker niet de enige. Eiwitpoeder en eitwitshakes zijn al jaren het populairste sportsupplement onder sporters, en de populariteit blijft maar groeien. Influencers zweren ook bij het goedje. Maar zijn die extra proteïnes echt nodig? En wat te denken van de hoge kosten? Moeten we onze emmers eiwitpoeder na deze video in de prullenbak gooien, of zijn ze toch wel nuttig? Hoe kijkt de wetenschap naar het gebruik van deze supplementen? De redactie van Pointer Checkt zocht het voor je uit.

Dropshippers misleiden ernstig zieke Shamaila

Door Pointer

Luxe handgemaakte sieraden verguld in achttien karaat rosé goud en oorbellen van sterling zilver, allemaal verkrijgbaar op de website van het Paleis van Juwelen. Na meer dan honderd jaar gaan de eigenaren met pensioen en krijgen hun klanten 75% korting op de gehele collectie! Dat klinkt te mooi om waar te zijn toch? In deze aflevering laten we je zien hoe makkelijk je online kan worden misleid en proberen we te achterhalen wie achter de website van Paleis van juwelen zit.

Mag Wesley Sneijder jou goktips geven?

Door Pointer

Zet jij weleens een betje op sportwedstrijden? Bijvoorbeeld op Toto of Unibet? Op Telegram zijn er tientallen Nederlandse kanalen actief die tips delen die je winkansen zouden vergroten. Een groot deel van deze groepen biedt ook ‘betere’ tips aan tegen betaling. Eén kanaal, met bijna 30 duizend leden, gebruikt bekende Nederlanders als Wesley Sneijder, influencer Kosso, en rapper en zanger Frenna om hun platform te promoten: Analyse Master. Wat voor invloed heeft dit op jonge mensen die van hen mooie verhalen horen over sportwedtips? En mag dit? Pointer Checkt ‘t in deze nieuwe aflevering over sportwedtips.

Medicijnen en PFAS in je water? Wij TESTEN 5 soorten drinkwater!

Door Pointer

Wat zit er nou allemaal écht in je kraanwater? Is gefilterd kraanwater echt zoveel beter? En hoe zit het met die elektrolyse watertest? In onze tweede aflevering van Pointer Checkt over kraanwater gaan we langs Het Waterlaboratorium, een onafhankelijk waterlaboratorium die dagelijks de drinkwaterkwaliteit van ons kraanwater controleert. Daar testen we kraanwater, bronwater, gefilterd water en meer op verschillende stoffen zoals medicijnen, drugs, hormonen, zware metalen, bestrijdingsmiddelen en PFAS. We bespreken de uitslagen met coach Chicho, die twijfelt over de kwaliteit van ons water en met een onafhankelijk wetenschapper.

Waarom jij supplementenkoning Huberman niet moet geloven

Door Pointer

De wetenschapspodcast Huberman Lab is immens populair. In urenlange afleveringen vertelt de Amerikaanse neurowetenschapper Andrew Huberman hoe je zo gezond, energiek en productief mogelijk kan leven. Je moet bijvoorbeeld je eerste koffie 90-120 minuten nadat je wakker wordt drinken, ijsbaden nemen en allerlei supplementen slikken. Die tips zouden zijn gebaseerd op wetenschap en hij verwijst dan ook vaak naar studies. Klinkt goed, toch? Nou, hij krijgt steeds meer kritiek. Andere wetenschappers stellen namelijk dat hij fouten maakt, resultaten van onderzoek overdrijft, te veel buiten zijn eigen vakgebied treedt en niet onafhankelijk genoeg is door de vele sponsors in zijn afleveringen. Meer weten? Bekijk de nieuwe aflevering van Pointer Checkt.

Maakt ultrabewerkt eten ons ziek?

Door Pointer

We eten het steeds meer en het is 70% van al het eten in de supermarkt, maar hoe slecht is ultrabewerkt eten voor onze gezondheid? Hoe kijken wetenschappers naar wat we dagelijks binnenkrijgen? Eten we ons langzaam dood? En hoe zit het nou eigenlijk met die e-nummers die overal in zitten? Pointer Checkt: ultrabewerkt eten!

Zijn elektrolyten onmisbaar voor je work-out?

Door Pointer

Creatine, eiwitpoeder en nu elektrolyten? Volgens gym guru’s en grote bedrijven kan je niet zonder dit relatief nieuwe supplement. Maar hoe kijkt de wetenschap naar de nieuwste hype op supplement gebied? Moeten we echt elke dag een zakje met zout in ons water gooien om beter te hydrateren en presteren? Of koopje eigenlijk gewoon een duur, nutteloos supplement? Pointer Checkt zoekt het voor je uit!

Misinformatie in podcasts

Door Pointer

Dertig Nederlandse podcasts verspreiden structureel misinformatie. Dat blijkt uit onderzoek van Pointer Data. Het gaat om schadelijk medisch advies, de extreemrechtse omvolkingstheorie en andere ongefundeerde complotten. Pointer heeft in totaal negen jaar aan podcasts onderzocht uit het jaar 2023. De Europese Unie, onder leiding van Ursula von der Leyen, heeft de aanpak van mis- en desinformatie als topprioriteit aangeduid. Maar hoe succesvol is dat?

Luister hier de uitzending.

Meer info vind je hier.