Factchecken staat niet haaks op vrijheid van meningsuiting, maar kan juist bijdragen aan het publieke debat. Het ondersteunt een publiek debat dat gebaseerd is op feiten en correcte informatie, wat essentieel is voor een goed functionerend democratisch proces. Het stopzetten van de samenwerking met factcheckers is een stap terug in het aanpakken van desinformatie op socialemediaplatformen. 

Erkende factcheck-organisaties werken volgens strenge professionele normen gebaseerd op absolute transparantie en onpartijdigheid. Een community notes systeem, dat niet met standaarden, procedures en verantwoording werkt, biedt geen passend alternatief, maar is eerder een complementair instrument. Meta ontloopt met haar maatregel in de Verenigde Staten haar verantwoordelijkheid om een betrouwbaar digitaal publiek debat te ondersteunen en beperkt de toegang van burgers tot accurate en feitelijke informatie. Meta heeft aan nieuwsplatform Politico verklaard dat het de huidige samenwerking met factcheckers in Europa vooralsnog niet stopzet.  

Tegen de achtergrond van het nieuwe Meta-beleid in de Verenigde Staten roept BENEDMO op tot alertheid en vraagt het aan alle betrokken partijen van alle niveaus in Europa om de aanpak van desinformatie te blijven steunen en versterken. We moedigen stakeholders aan om te benadrukken dat factchecking geen censuur is, om financiering voor factchecking-initiatieven en wetenschappelijk onderzoek naar factchecking te blijven ondersteunen, en oplossingen te verkennen en te implementeren om strategische autonomie ten opzichte van buitenlandse big tech te versterken. Daarnaast pleiten we voor het waarborgen van verantwoordelijkheid van grote platforms door een strikte handhaving van de Europese Code of Practice tegen desinformatie (onderdeel van de Digital Services Act).

Literatuurlijst 

Voor meer informatie en achtergrond.

• Statement EDMO (the European Digital Media Observatory)

Statement van EDMO over Meta’s beslissing om het ‘Third Party Fact-Checking Program’ te beëindigen in de VS. 

 

• Statement EFCSN (European Fact-Checking Standards Network)

Statement van EFCSN over Meta’s beslissing om het ‘Third Party Fact-Checking Program’ te beëindigen in de VS. 

 

• Artikelen IFCN (International Fact-checking Network)

In reactie op Meta’s beslissing om het ‘Third Party Fact-checking Program’ te beëindigen in de VS:

• Meta is ending its third-party fact-checking partnership with US partners. Here’s how that program works.
• Meta will attempt crowdsourced fact-checking. Here’s why it won’t work (Opiniestuk)
• Does crowdsourced fact-checking work? Experts are skeptical of Meta’s plan

 

• Wereldkaart third-party factcheckers Meta

Overzicht van onafhankelijke derde partijen die Meta helpen bij het uitvoeren van fact-checks.

 

• Nieuwsberichten

Nieuwsberichten uit Nederland en België waarin BENEDMO-partners reageren op de aankondiging van Meta

• Meta schaft factchecking door derden af in de VS: “Een zorgelijke ontwikkeling” (VRT) 
• Meer vrije meningen en minder factchecks op Facebook en Instagram: Meta kondigt nieuwe regels aan (VRT)
• Factchecker Peter Burger is geschokt over nieuw beleid Meta. ‘Zuckerberg neemt de taal van Musk en Trump over’ (De Volkskrant, interview)
• Meta stopt met factcheckers: ‘Toespraak Zuckerberg om te kotsen’ (Het Mediaforum, NPO Radio 1)
• https://www.binnenlandsbestuur.nl/digitaal/wanneer-bereikt-de-omgang-met-sociale-media-een-kantelpunt (Binnenlands Bestuur)
• TerZake donderdag 9 januari 2025 – vanaf minuut 8  (deCheckers)

 

• Wetenschappelijke artikelen 

Onderzoeksartikelen over de betrouwbaarheid van Community Notes en Crowdsourced Fact-checking. Onderzoek suggereert dat community notes een waardevolle aanvulling kunnen vormen op traditionele fact-checking. Ze worden vaak als bijzonder betrouwbaar ervaren. Toch zijn er belangrijke beperkingen, zoals mogelijke vooringenomenheid en trage reactietijden. Hoewel verder onderzoek nodig is, wijzen de eerste bevindingen erop dat community notes vooral gezien moeten worden als een aanvulling, niet als een vervanging voor fact-checking.

• Community Notes vs. Snoping: How the Crowd Selects Fact-Checking Targets on Social Media
• Who Checks the Checkers? Exploring Source Credibility in Twitter’s Community Notes
• Readable and neutral? Reliability of crowdsourced misinformation debunking through linguistic and psycholinguistic cues
• “Maar wie checkt de factchecker?”: Een inhoudsanalyse van social mediareacties op factchecks van Factcheck.Vlaanderen en Knack
• Community notes increase trust in fact-checking on social media 
• Scaling up fact-checking using the wisdom of crowds
• Did the Roll-Out of Community Notes Reduce Engagement With Misinformation on X/Twitter?

 

•  Interview Nobelprijs winnares Maria Ressa (Filipijnen)

Maria Ressa talk on Meta scraping fact-checking program in the US (via youtube) op online mediaplatform Rappler.