Factchecks Maart
BENEDMO zorgt voor een doorlopende inbreng van factchecks afkomstig van diverse partners. Hieronder bundelen we de factchecks uit maart 2025.
Voor meer factchecks en uitleg kan je terecht bij de factcheck-partners van BENEDMO: Knack, VRT NWS, Nieuwscheckers, Pointer en Factcheck.Vlaanderen. Contacteer ons via [email protected].
Zweedse video toont protest tegen koranverbranding uit 2023
Door Factcheck.Vlaanderen
Sam van Rooy (Vlaams Belang) deelt op sociale media een video waarin een gemaskerde man “Allahu Akbar” roept, het zou gaan om recente gebeurtenissen in Zweden. De video is echt, maar dateert van 2023, toen in Stockholm protestacties plaatsvonden tegen een reeks koranverbrandingen.
Nee, windmolens doden geen koeien via aardpennen en zwerfstroom
Door Factcheck.Vlaanderen
Een Nederlandse opiniewebsite beweert dat windenergie koeien doodt door zwerfstroom. Via aardpennen zouden windmolens overtollig stroom in de grond lozen. Dat klopt niet. Koeien kunnen last hebben van zwerfstroom, maar dit komt niet door windmolens. Zwerfstroom ontstaat vooral door stroomfouten, zoals slecht geïsoleerde of beschadigde elektriciteitskabels.
Foto met ironische bedanking aan J.D. Vance is bewerkt
Door Factcheck.Vlaanderen
Een foto van twee soldaten in Oekraïne met een spandoek waarop de Amerikaanse vicepresident ironisch wordt bedankt, doet de ronde op sociale media. De foto wordt gezien als een voorbeeld van het Oekraïense gevoel voor humor, dat ook in tijden van oorlog overeind zou blijven. Het spandoek op de foto is echter bewerkt. De originele foto is al een jaar oud. Daarop houden twee Russische soldaten een vlag vast.
Nee, het Belgische defensiebudget daalde niet onder de vorige regering
Door Factcheck.Vlaanderen
In een Facebookpost stelde de nieuwe minister van Defensie, Theo Francken (N-VA), dat “ons Belgisch defensiebudget daalt, zelfs in oorlogstijd”. Maar dat klopt niet. Volgens de NAVO gaven we in 2024 1,30% van ons BBP uit aan defensie. Dit bedrag stijgt, ook begin 2025.
Plastic lepel in ons brein is waarschijnlijk overdreven
Door Nieuwscheckers
Uit een recent onderzoek blijkt dat vervuiling met microplastic zich ophoopt in onze hersenen. De massa microscopisch kleine deeltjes in ons brein zou opgeteld zelfs zes gram zijn, ofwel het gewicht van een plastic lepel. Die hoeveelheid is alleen erg onzeker en waarschijnlijk een overschatting.
Griepvaccin voor kippen bevat geen mRNA maar een kalkoenvirus
Door Nieuwscheckers
Een proef met vaccinatie van kippen tegen vogelgriep roept discussie op over gebruik van vaccintechnologie. Volgens sommigen wordt een mRNA-vaccin gebruikt, maar dat is niet zo. De vaccinatieproef gebruikt een aangepast kalkoenvirus dat al langer wordt ingezet voor vaccinatie tegen virusziektes in de pluimveehouderij.
VS besteedde miljoenen aan muizenstudies voor verbetering transgenderzorg
Door Nieuwscheckers
Volgens de Amerikaanse president Donald Trump hebben de National Institutes of Health (NIH) 8 miljoen dollar onderzoekssubsidie besteed aan zes projecten om ‘muizen transgender te maken’. Dat is een karikatuur: de projecten richten zich op medische vragen uit de transgenderzorg, zoals effecten van hormonen op borstkanker, skeletgezondheid en astma.
Defensie-uitgaven van Rusland en Europese NAVO-landen gaan ongeveer gelijk op
Door Nieuwscheckers
Volgens Jimmy Dijk (SP) gaven Europese NAVO-landen in 2024 405 miljard euro uit aan defensie, drie keer meer dan Rusland. Reden om niet mee te doen aan het plan ReArm Europe, waarmee het Europese defensiebudget flink verhoogd wordt. De defensie-uitgaven van Europese NAVO-leden liggen alleen wat hoger, rond de 476 miljard dollar. En als je kijkt naar de koopkracht, geeft Rusland bijna net zoveel uit aan defensie.
Vernietigt covidvaccinatie immuunsysteem van ouderen in woonzorgcentra? Hoe nepnieuwssites studie uit België compleet misbruiken
Door VRT NWS
Deze maand verscheen in het vaktijdschrijft Vaccine een artikel van enkele Belgische onderzoekers over de antistofrespons na COVID-19-vaccinatie bij rusthuisbewoners en -personeel in 2021. Op websites als SlayNews wordt dit onderzoek voorgesteld alsof er in België momenteel “grote sterfte onder gevaccineerde rusthuisbewoners” zou zijn nadat “vaccinatie hun immuunsysteem heeft vernietigd”. SlayNews is een notoire nepnieuwssite. Het medium geeft een verkeerde voorstelling van wat het onderzoek aantoonde. Dat benadrukken ook de academici zelf over hun onderzoek in een reactie aan VRT NWS.
Gaf Europa meer uit aan Russische olie en gas dan aan hulp voor Oekraïne? Trumps beweringen over financiële steun aan Oekraïne op een rijtje
Door VRT NWS
De afgelopen week heeft president Donald Trump een aantal gesprekken en toespraken gehouden. Zo ging hij vorige week vrijdag in gesprek met de Oekraïense president Zelensky in de Oval Office. Dinsdag gaf hij dan weer een uitgebreide speech in het Amerikaanse Congres. Tijdens beide gelegenheden deed hij een aantal uitspraken over de financiële steun die Oekraïne krijgt.
Volgens hem zou Europa meer geld uitgeven aan Russische brandstoffen dan aan steun voor Oekraïne. Deze uitspraak klopt, maar vereist wat nuance. De VS zou volgens hem ook al 350 miljard dollar steun gegeven hebben aan Oekraïne. Bovendien zou president Zelensky 100 miljard dollar van de Amerikaanse steun kwijt zijn. Beide uitspraken kloppen niet.
Een strijkijzer of een rugzak van The North Face voor enkele euro’s? Oplichters verspreiden massaal valse kortingsadvertenties op sociale media
Door VRT NWS
Op sociale media worden de laatste dagen heel wat producten zoals strijkijzers en rugzakken van The North Face voor enkele euro’s aangeboden. Maar deze aanbiedingen zijn nep en worden verspreid door oplichters. Ze doen zich voor als (ex-)werknemers van deze bedrijven en gebruiken accounts die lijken op pagina’s van gewone Vlamingen.
Nepnieuws over “Belgische troepen en tanks in oosten van Congo” gaat viraal
Door VRT NWS
Zet België troepen in Oost-Congo in? Dat gaat rond op sociale media en in de lokale Rwandese pers. De bewering wordt versterkt met beeldmateriaal en een verwijzing naar recente vluchten van de Belgische luchtmacht tussen België en de DRC. Het gebruikte beeldmateriaal is uit de context gehaald en komt niet uit Congo. Er hebben wel degelijk militaire vluchten plaatsgevonden, maar dat was met een passagiersvliegtuig met een beperkt aantal zitjes. Volgens Defensie hadden die vluchten niets te maken met de strijd tegen M23 en stuurt ons land in dat kader geen militairen naar het oosten van Congo. Voor zo’n operatie zou overigens een goedkeuring van de regering nodig zijn en daar is op dit moment geen sprake van.
Nee, Zelensky heeft buitenverblijf Hitler niet gekocht
Door Knack
Heeft de Oekraïense president Volodymyr Zelensky het gewezen buitenverblijf van de Duitse dictator Adolf Hitler gekocht? Een video met die bewering circuleert online, maar het bericht klopt niet. Het Adelaarsnest, zoals de villa heet, is nog altijd eigendom van de Duitse deelstaat Beieren.
Ja, een glas cola kost u gemiddeld 12 gezonde minuten
Door Knack
‘Per glas cola ga je 12 minuten eerder dood’, zo lazen we op de website Amayzine. Uit onderzoek blijkt inderdaad dat een cola u gemiddeld 12 gezonde minuten kost. Dit is volgens experts te simplistisch gesteld, maar de algemene boodschap klopt. We beoordelen de stelling als eerder waar.
Deze video van een man die een vrouw lastigvalt, is satire
Door Knack
Online circuleert een video waarin te zien is hoe een man een vrouw lastigvalt op een trein. Veel socialemediagebruikers nemen de video serieus, maar het gaat om een humoristische video van een Nederlandse contentcreator.