Uit de drie focusgroepen, die plaatsvonden in Brussel en Hilversum, kwamen veel interessante inzichten. Voor een volledig overzicht van de inzichten en de regionale aanbevelingen, verwijzen we graag door naar het rapport Vlaanderen en het rapport Nederland. Deze inzichten dienden als basis om vanuit BENEDMO sterke aanbevelingen te formuleren richting ondersteunende professionals, ontwikkelaars van materialen, beleidsmakers en de media. De voornaamste aanbevelingen:

1. Benut en versterk bestaande materialen en samenwerkingen

Er zijn zowel voor professionals die werken met laaggeletterden als voor laaggeletterde mensen zelf al veel waardevolle materialen en tools beschikbaar die helpen bij het vinden van betrouwbare informatie en het versterken van hun informatievaardigheden. Helaas zijn deze vaak onvoldoende bekend bij professionals. Het is cruciaal om de samenwerking tussen organisaties te versterken en bestaande initiatieven beter en zichtbaarder te maken. Een netwerk voor laaggeletterdheid, waar professionals terechtkunnen voor kennis, expertise, doorverwijzingen over nieuws en (des)informatie en toegang tot relevante trainingen of materialen, kan hierin een sleutelrol spelen. Een open deelplatform kan eveneens bijdragen aan een betere uitwisseling van tools en methodieken.

2. Ontwikkel materialen die aansluiten bij de doelgroep

In plaats van steeds nieuwe materialen te creëren, is het belangrijk om voort te bouwen op bestaand materiaal en dit aan te passen aan de behoeften van laaggeletterden. Dit houdt in dat materialen ontwikkeld worden in samenwerking met zowel professionals als de doelgroep, zodat ze beter aansluiten bij de leefwereld en behoeften van laaggeletterden.

3. Versterk de professional

Om desinformatie effectief aan te pakken, moeten professionals beschikken over de juiste kennis en vaardigheden. Dit vraagt om:

• Opleidingen en praktische tools over desinformatie, evenals methodieken voor professionals om gevoelige thema’s bespreekbaar te maken en hen inzicht te geven in de nieuwsbronnen van hun doelgroep en hoe in te spelen op misleidende informatie die ze ervaren/tegenkomen.
• Een integrale aanpak waarbij mediawijsheid en digitale geletterdheid structureel worden opgenomen in taal- en arbeidsmarktgerichte leerdoelen, gekoppeld aan maatschappelijke thema’s zoals werk, huisvesting en welzijn.
• Extra ondersteuning in de moedertaal waar mogelijk, bijvoorbeeld door sleutelfiguren of brugfiguren in te schakelen.

4. Bereik moeilijk te bereiken groepen

Niet alle laaggeletterden nemen spontaan deel aan opleidingen of cursussen, wat het moeilijk maakt om hen te bereiken via traditionele (educatieve) kanalen. Het is daarom essentieel om in te zetten op buurtwerkingen en andere sociale netwerken waarin mensen samenkomen, zoals fysieke ruimtes en lokale gemeenschappen. Samenwerking met bestaande netwerken en ontmoetingsplekken, zoals kerken of moskeeën, ouderenverenigingen, cultuur- en dienstencentra, is hierbij cruciaal. Fysiek contact met welzijns- en sociaal-culturele werkers wordt gezien als een belangrijke factor om de weerbaarheid tegen desinformatie te vergroten. Laagdrempelige activiteiten zoals ontbijt- of kookworkshops, taaltafels en tal van andere informele bijeenkomsten kunnen helpen om contact te leggen, vertrouwen op te bouwen, mensen te motiveren en het gesprek aan te gaan over betrouwbare informatie.

Speciale aandacht NT2-groep

De aanbevelingen onderstrepen het belang van samenwerking, maatwerk en een persoonlijke benadering om de weerbaarheid van laaggeletterden tegen desinformatie te vergroten. We ondernemen met ons BENEDMO-consortium gerichte actie voor de NT2-groep (mensen die Nederlands leren als tweede taal) binnen de laaggeletterden. Uit de focusgroepen bleek dat deze subdoelgroep, evenals de professionals die met hen werken, extra ondersteuning op maat nodig heeft. Door taalbarrières en een gebrek aan kritische vaardigheden is deze groep extra kwetsbaar voor misleidende informatie.

Met BENEDMO willen we enerzijds de informatievaardigheden van de NT2 groep versterken, anderzijds willen we ook de professionals die werken met deze doelgroep de juiste handvatten geven. Daartoe zullen we materialen, trainingen en methodieken over nieuws en (des)informatie vernieuwen, aanpassen, optimaliseren en indien nodig nieuwe zaken ontwikkelen. Als volgende stap verkennen we samenwerkingsmogelijkheden met partijen en professionals die met deze doelgroep werken en onderzoeken we hoe we elkaar kunnen versterken.

*Download het rapport Vlaanderen*

*Download het rapport Nederland*

 

*Bij het schrijven van dit verslag waren we ons ervan bewust dat de term ‘laaggeletterden’ te algemeen is en de diversiteit binnen deze groep niet volledig weerspiegelt. Volwassen mensen die laaggeletterd zijn vormen een heel diverse groep mensen (in Nederland zo’n 3,3 miljoen mensen, in Vlaanderen 18% van de volwassenen), die moeite hebben met lezen, schrijven en/of rekenen.