Samen tegen medische desinformatie: factcheckcampagne bereikt honderdduizenden gebruikers
In het voorjaar van 2025 bundelden Vlaamse en Nederlandse partners binnen het BENEDMO-netwerk hun krachten in een factcheckcampagne tegen medische desinformatie op sociale media. De campagne richtte zich op jongeren en hun blootstelling aan foutieve gezondheidsinformatie. Daarvoor werd er samengewerkt met medische experts en ingezet op factheck-verhalen voor radio, tv én online (waaronder ook podcasts).
In aanloop naar de campagne deed BENEDMO-partner VRT een bevraging bij 126 Vlaamse huisartsen. Met opmerkelijke resultaten: 88 van de bevraagde artsen krijgen wekelijks of maandelijks vragen van jongeren over gezondheidsinformatie op sociale media. Aanvullend verzamelde Textgain van januari tot en met maart 2025 berichten over gezondheidsonderwerpen zoals supplementen, anticonceptie, voeding, hormonen, fitness en mentale gezondheid op YouTube, Instagram en TikTok. Ook academici en medische organisaties als Domus Medica leverden inhoudelijke bijdragen.
“Als factchecker bots je niet enkel op pure desinformatie, maar ook op halve waarheden, misleidende context of commerciële belangen, zoals bij het verdienmodel achter supplementenverkoop. Dat maakt het werk des te uitdagender: je moet grondig nagaan wat klopt, wat ontbreekt en hoe het publiek het kan interpreteren. Door expertise te bundelen en kennis uit te wisselen, kunnen we sterker en efficiënter reageren op desinformatie rond maatschappelijk relevante thema’s die landsgrenzen overstijgen.” – Luc van Bakel – Hoofdredacteur Onderzoek en Check bij VRT
Van halve waarheden naar heldere feiten: een multimediale aanpak tegen desinformatie
Een belangrijke troef van de campagne was de keuze om factchecks te verspreiden via verschillende formats en platformen. Deze aanpak verhoogt niet alleen het bereik door in te zetten op plekken waar jongeren actief zijn, maar maakt het ook mogelijk om complexe informatie op maat van het platform te brengen: een genuanceerde reportage op televisie, een heldere uitleg in een TikTok-video, of een visueel sterke post op Instagram. Zo wordt betrouwbare gezondheidsinformatie laagdrempelig én impactvol.
Video’s op Instagram en TikTok met foute gezondheidsinformatie. Bron: VRT NWS
De artikels van VRT NWS over medische desinformatie trokken samen meer dan 172.000 lezers. Ook op sociale media kreeg de campagne veel aandacht, met meer dan 120 000 views voor TikTok-factcheckcontent en 275 000 views op Instagram. Een tv-reportage over fitnessinfluencers bereikte ook een jonger publiek met 56% van de kijkers tussen 25 en 44 jaar en 10% jonger dan 25.
Pano-reportage rond fitness influencers. Bron: VRT NWS
Desinformatie blijft niet zonder gevolgen: huisartsen krijgen wekelijks vragen over gezondheidsclaims van sociale media. De campagne maakte duidelijk hoe hardnekkig medische desinformatie circuleert — van mythes over fluoride en beha’s tot misleidende video’s over supplementen en AI-dokters. Door die claims te toetsen aan wetenschappelijke inzichten en te vertalen naar de juiste kanalen, werd niet alleen het publiek geïnformeerd, maar ook het werk van zorgverleners ondersteund.
Lees meer over de campagne hier.